سرعت فرار حداقل سرعتی است که یک فضا پیما باید برای رهایی از دام جاذبه یک سیاره به آن سرعت برسد که البته بر حسب بزرگی و کوچکی سیاره و نیروی جاذبه آن سیاره و حتی جرم خود آن فضا پیما که قصد رهایی از دام جاذبه زمین را دارد سرعت فرار هم به تناسب همین عوامل کم و زیاد می شود و مقداری متغییر دارد و هرچه سیاره بزرگتر و جرم فضاپیما بیشتر باشد سرعت بیشتری برای جدایی از سیاره نیاز است و عکس آن نیز صادق بوده و هر چه سیاره کوچکتر و جرم فضاپیما کمتر باشد سرعت فرارهم به همین نسبت کم می شود. و هرچه سرعت پرتاب فضاپیما بیشتر باشد جسم در ارتفاع و مدار بالاتری نسبت به سیاره قرار می گیرد که از همین مسئله برای پرتاب ماهواره های گوناگونی که می بایست در مدارهای مختلفی قرار بگیرند استفاده می شود.
به طور مثال اگر یک فضاپیما با سرعت 8 تا 11 کیلومتر در ثانیه حرکت کند در یک مدار بیضوی گردش خواهد کرد. اگر سرعت بیشتر از 11 کیلومتر در ثانیه شود فضاپیما از دام گرانش زمین به کلی رها شده و در مداری جدید و اینبار به دور خورشید گردش می کند.
همانطور که در گفته شد سرعت فرار نسبت به بزرگی و نیروی گرانش اجرام آسمانی متغییر است به گونه ای که سرعت فرار بر روی سیاه چاله ها از سرعت نور هم بیشتر است (سرعت نور حدود KM/S 300000 است) و این به خاطر گرانش فوق العاده زیاد سایه چاله ها است و به علت اینکه نوری از آنها به ما نمی رسد نمی توان آنها را در طیف مرئی مشاهده کرد اما اگر سیاه چاله عضوی از یک سامانه دوتایی باشد غول سرخ همتای آن می تواند در آشکارسازی آن موثر باشد . میدات گرانشی بسیار قوی سیاه چاله مقداری ماده از قسمت خارجی غول سرخ در حال انبساط را جذب می کند . وقتی این ماده به سوی سیاه چاله روان می شود به قدری متلاطم است که پرتو X (ایکس) تولید می کند.( غول سرخ ستاره ای است متورم که لایه های خارجی آن منبسط شده و دمای آن نسبت به ستارگان جوان کمتر بوده و سوخت هیدروژنی آن کم شده و رو به اتمام است و ممکن است از طریق یک انفجار نو اختری منفجر شود ).